Wonen en werken in Bhutan
Maartje Mol in de traditionele Bhutaanse Kira
Naam: Maartje Mol
Leeftijd: 29 jaar
Functie: programma-analist media en democratie bij de Verenigde Naties
Studie: culturele antropologie aan de Universiteit Utrecht en een advanced master development studies aan de Radboud Universiteit Nijmegen
Geplande verblijfsduur In Bhutan: van februari 2010 tot februari 2013
Woonsituatie: samen met haar Nederlandse vriend op de grond van een Bhutanese familie in een cottage. ‘Een soort vakantiehuis.'
Woonde eerder in: Guatemala (2003, voor studie) en Maleisië (2005, ook voor studie)
Hoe vaak terug naar Nederland: Gepland was één keer per jaar. Maar door familiefestiviteiten zijn we in juni al voor een tweede keer teruggeweest. Dat is nog niet zo makkelijk, omdat de reis drie dagen duurt.
Heb je door de reistijd van drie dagen niet het gevoel dat je heel ver van huis bent?
Nee hoor. We hebben internet, Skype, Facebook en de telefoon. En mensen vinden het leuk om ons te bezoeken, omdat het zo'n bijzonder land is. Wat trouwens ook weer niet zo vaak kan, want Bhutan wil massatoerisme voorkomen en heeft een strikt toeristenbeleid. We mogen maximaal drie mensen per jaar ontvangen. Dat de reis drie dagen duurt, komt vooral doordat het moeilijk is om de ene vlucht op de andere te laten aansluiten. Er is namelijk maar één luchtvaartmaatschappij die in en op Bhutan vliegt.
Wat doe je voor werk bij de VN?
In samenwerking met maatschappelijke organisaties, de media of overheidsinstanties denk ik na over manieren om Bhutanezen een betere toegang te geven tot informatie. Bijvoorbeeld het digitaliseren van overheidservices, zodat mensen op het plattenland hun pasgeboren kinderen online kunnen aangeven en daar niet dagen voor hoeven te lopen. Ik schrijf onder meer projectvoorstellen en beleidsstukken en adviseer de uitvoering van die projecten. Veel projectstukken gaan over de professionalisering en versterking van printmedia, radio of tv en de rol die de media speelt in het democratiseringsproces. Bhutan is pas een democratie sinds 2008, daarom staat de professionaliteit van de media nog redelijk in de kinderschoenen.
Je vriend is met je meegegaan naar Bhutan. Wat doet hij?
Voordat we vertrokken, hoorden we al dat het lastig zou zijn om werk te krijgen als buitenlander in Bhutan. Je krijgt niet zomaar een werkvergunning. Reinout heeft in het eerste jaar via vrijwilligerswerk geprobeerd betaald werk te krijgen. Hij is een half jaar bezig geweest om een officiële werkvergunning te krijgen, maar dat is niet gelukt. Nu wil hij een studie oppakken of cursussen doen en hij gaat door met zijn vrijwilligerswerk bij een jeugdproject. Dat hij geen betaald werk zal vinden hier is lastig en wennen, omdat we een nieuwe balans moeten vinden. Maar geen reden om terug te gaan, want Bhutan is een bijzonder land om te wonen en het is een geweldige ervaring om dit samen mee te maken.
Hoe is het om te werken in Bhutan
Ik werk op een kantoor met voornamelijk Bhutanezen. Het zijn prettige mensen om mee te werken. Zij plannen alleen wat minder en ik ben gewend om dat wel te doen. Regelmatig word ik gebeld dat er nu een meeting is waar ik bij moet zijn. In het begin had ik daar wat moeite mee, maar nu zeg ik het als het me slecht uitkomt of ik ga toch. En niemand vindt het hier gek als ik ineens de kamer uitloop naar een vergadering.
Ergernissen worden hier niet snel uitgesproken. In Nederland zeggen mensen in een vergadering het als ze het ergens niet mee eens zijn. Hier hoor je dat in de wandelgangen. Je netwerk is daarom heel belangrijk.
Ik was gewend om mailtjes te sturen, maar nu ga ik vaker even langs of bel even.
Je woont in de hoofdstad Thimphu, wat is dat voor een stad?
Thimphu is een rustige stad op 2300 meter hoogte. Je hebt een beperkt aantal restaurantjes en barretjes. In de weekenden ga je hiken of wandelen of je eet met vrienden. Het is niet te vergelijken met een miljoenenstad, het district Thimphu heeft slechts honderdduizend inwoners. In Thimphu is net als in andere steden armoede, maar de grootste armoede is op het plattenland. Daarom trekken steeds meer mensen naar de stad, die dus steeds groter wordt. Je hebt hier verder basisvoorzieningen zoals winkels en een ziekenhuis, maar als je een ernstige ziekte hebt moet je naar Bangkok. Ook mijn Westerse kleding koop ik daar, hier is vooral traditionele kleding te verkrijgen. Ik draag de traditionele kira op feestdagen en evenementen. Bhutanese overheidsmedewerkers zijn verplicht om elke dag in traditionele kleding naar het werk te komen.
Hoe belangrijk is religie in Bhutan?
Het boeddhistische geloof heeft een grote invloed op het dagelijks leven. Bhutan meet de voortgang van het land niet alleen met het Bruto Nationaal Product, maar ook met het Bruto Nationaal Geluk (Gross National Happiness Index (GNH)). Het GNH is gebaseerd op bepaalde waarden van het Boeddhisme. Religieuze feestdagen worden echt gevierd. En mensen zijn heel vriendelijk. Eén keer vloog een dikke zwarte bromvlieg in mijn koffie. Mijn collega viste die er vol geduld uit en de vlieg werd op het balkon te drogen gelegd.
Heb je vooral expats als vrienden of Bhutanezen?
Het is een gemengde groep. Thimphu is een kleine stad. Je leert daarom snel andere expats kennen. De Bhutanezen zelf spreken ook goed Engels. Dat leren kinderen hier op school van vrijwilligers uit Amerika, Canada of Australië. En welgestelde Bhutanese families sturen hun kinderen naar buitenlandse scholen, naar India, Bangkok, de Verenigde Staten of Australië.
Je hoeft de plaatselijke taal dus niet te spreken om je verstaanbaar te maken?
Bij de Verenigde Naties is de voertaal Engels, voor mijn werk heb ik het niet nodig. Sowieso is taal geen barrière, omdat mensen hier dus over het algemeen goed Engels spreken. De nationale taal hier is Dzongkha en er zijn veel dialecten. Het is heel lastig om te leren, omdat het totaal anders is dan de Westerse talen, het heeft ook een ander schrift. Ik heb het wel geprobeerd, maar vond het echt te ingewikkeld. We gebruiken Dzongkha nu voor basiszinnen, bijvoorbeeld op de markt.
Word je niet aangekeken of op de foto gezet als er zo weinig buitenlanders zijn?
Buitenlanders worden hier chillup genoemd. Natuurlijk val je op. Maar je wordt wel met rust gelaten, zeker in Thimpu. Er is hier geen massatoerisme, maar wel toerisme. Vorig jaar kwamen 25.000 toeristen naar Bhutan. Dat is op een bevolking van 600.000 best wel veel en dat betekent dat de meeste mensen wel vaker buitenlanders langs zien komen. Bhutanezen zijn naar onze ervaring redelijk nuchter. Op Reinouts lengte na kijken ze niet snel ergens raar van op. Wonen hier is heel veilig en prettig.